Παρασκευή 11 Νοεμβρίου 2011

Να αμφιβάλλεις για όλα...

Πρώτα να ελέγχεις αν είναι ορθή η σκέψη σου, μετά να ασχολείσαι με την αντίθετη άποψη και, τέλος, να ψάχνεις για την αιτία των διαφορών. Μόνο τότε μπορείς να βρεις το κλειδί της αρμονίας και τη λύση των προβλημάτων.

Τα γεγονότα και οι αλλαγές σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο εναλλάσσονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και οι ειδήσεις διαδέχονται η μια την άλλη με ταχύτητα που είναι δύσκολο να τις επεξεργαστείς και να οδηγηθείς σε συμπεράσματα διότι ακολουθούν νέες που ανατρέπουν τις ακριβώς προηγούμενες ή αλλάζουν κάποια από τα δεδομένα τους. Η συσσώρευση τόσων πληροφοριών και η αδυναμία επεξεργασίας τους σε συνδυασμό με τα κοινωνικά, οικονομικά και οικογενειακά προβλήματα στα οποία καλείται να αντιμετωπίσει ο πολίτης τον ωθούν στην αδιαφορία της εύρεσης της αλήθειας και τον διαχωρισμό της από την αληθοφάνεια. Αδυνατώντας να διαχειριστεί τον όγκο των καθημερινών του προβλημάτων τον κυριεύει το άγχος, τείνει να γίνεται επιθετικός και ο νους του θολώνει. Σε ένα τέτοιο κλίμα παύει να ελέγχει την επάρκεια των δεδομένων που δημιουργούνται γύρω του, δεν ασχολείται με την αξιοπιστία των πηγών πληροφοριών και δεν δείχνει να ενδιαφέρεται να εντοπίσει τις λογικές πλάνες και την προπαγάνδα παρόλο που μπορεί να διαθέτει τη γνώση και τις πληροφορίες.

Το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο με τους πολίτες να μην μπορούν να εντοπίσουν τις ασάφειες αλλά και τις επιδράσεις της συναισθηματικής φόρτισης . Ολοένα και περισσότεροι παύουν να σκέφτονται και αναπαράγουν παθητικά όσα μπορεί να ειπώθηκαν στην τηλεόραση ή να διάβασαν σε ένα άρθρο υιοθετώντας με αυτόν τον τρόπο απόψεις άλλων χωρίς να τις επεξεργάζονται. Η συνήθεια στην πνευματική εξάρτηση τους εξελίσσει σε χειραγωγούμενους πολίτες εύκολα κατευθυνόμενους.

Όμως στον ιστό των γεγονότων πολλές αλήθειες στραγγαλίζονται ενώ ταυτόχρονα το επαναλαμβανόμενο ψέμα τελικά καταφέρνει να καθιερωθεί ως αλήθεια. Εδώ εισέρχεται η ανάγκη της κριτικής σκέψης για να γίνεται ένα βήμα πιο πέρα από όσα έχουμε, βλέπουμε, μας προτείνουν. Το υπάρχον σύστημα σε χαρακτηρίζει «ενοχλητικό» αν εκφράσεις διαφορετική άποψη και προσπαθεί να σε ωθήσει στην προσαρμογή των ιδεών σου σε μέτρα όμοια με των άλλων αν θέλεις να είσαι αρεστός και να μην απομονώνεσαι.

Σε ένα σύστημα που η επιβίωση τείνει να γίνεται σε βάρος του άλλου γίνεσαι εγωκεντρικός και αμοραλιστής.

Σε ένα σύστημα που σε προστάζει να καταναλώνεις γίνεσαι κυνική και απολιτική ύπαρξη.

Σε ένα σύστημα όμως που θα σου ζητούσε να σκέφτεσαι τι είδους άνθρωπος θα ήσουν;

7 σχόλια:

  1. Καταρχάς να καλωσορίσω τη νέα συγγραφέα και αναρτησιοποιό Σ.Σ..

    Στα πλαίσια της συγκυβέρνησης της χώρας, αρχίζει και το GMT+7 να συγκυβερνείται.

    Καλή συνέχεια λοιπόν...


    Φοβάμαι ότι υπάρχει εκ φύσεως αδυναμία στη σκέψη. Ή και σε αυτούς που σκέφτονται, υπάρχει ταβάνι περιοριστικό.

    Πώς να διαχειριστεί ένας νους τον ορυμαγδό και τυμπανοκρουσίες καλωσορίσματος της νέας συγκυβέρνησης. Είναι αδιανόητο να μην μπορείς να βγεις από αυτό.

    Είναι διαφορετικό να είσαι blogger και να είσαι απέναντι σε οτιδήποτε "εκ φύσεως". Να αναπαράγεις οτιδήποτε αντίθετο από το προβαλλόμενο.

    Και αυτό έχει όρια. Μετά δεν μπορείς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Προς αυτήν την κατεύθυνση, της ανάπτυξης της κριτικής σκέψης, νομίζω ότι θα βοηθήσει πολύ αν διδάσκεται φιλοσοφία στο σχολείο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Α. De omnibus dubitantum (Να αμφιβάλεις για όλα), έλεγαν οι Λατίνοι

    Β. Η αμφιβολία είναι η αρχή της σοφίας, Αριστοτέλης.

    Δεν ξέρω αν το να αμφιβάλουμε... είναι χαρακτηριστικό της φύσης μας ή είναι επίκτητο αλλά ξέρω πως όλοι μας κάποια στιγμή νιώθουμε αμφιβολίες για διάφορα θέματα!
    Δεν λέω ότι δεν πρέπει να αμφιβάλουμε, μα με φοβίζει η άποψη του Νίτσε, "Η αμφιβολία δηλητηριάζει τα πάντα χωρίς να σκοτώνει τίποτα!"

    Αμφιβολία προς την εξέλιξη ναι, αμφιβολία προς κατάρρευση των πάντων όχι!!! Έχω ανάγκη από σταθερές στη ζωή μου!!! Όλοι μας έχουμε!


    dp έχεις δίκιο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Χαίρε Σ.Σ.

    Ενδιαφέρουσα η άποψη σου διότι «ανοίγει» τη συζήτηση σε πολλά «μέτωπα». Ίσως βρεις κάποια χρησιμότητα στις ακόλουθες σκέψεις μου.

    Η πληθώρα των πληροφοριών δεν είναι ταυτόσημη με την δημοκρατία ή την ελευθερία της σκέψης και σίγουρα δεν είναι αυτή που καθορίζει την κριτική σκέψη. Ο κατακλυσμός με πληροφορίες σου προκαλεί άγχος (το δεύτερο πρόσωπο δεν είναι για εσένα) εφόσον δέχεσαι απριόρι την «αλήθεια» τους κι αφήνεσαι εκτεθειμένος σε αυτόν τον βομβαρδισμό με «στοιχεία» και «δεδομένα».

    Το αν οι πολίτες επιλέγουν να μην σκέφτονται, δεν έχει σχέση με την ποσότητα των πληροφοριών αλλά με την ουσία της ύπαρξης τους ως ανθρώπινα όντα. Η επεξεργασία πληροφοριών χωροχρονικά, δεν έχει να κάνει με την δυνατότητα του να διανοείσαι και να «συλλογάσαι καλά». Η κριτική σκέψη είναι κάτι εξαιρετικά πολύτιμο και πάντως δεν φτάνει μόνο η διδασκαλία της φιλοσοφίας –σωστό κατά τα άλλα- στο σχολείο. Η «κοινή λογική» είναι και θα παραμένει ουσιαστικός πολιτικός στόχος και από τα χρόνια του Σωκράτη έχει αποδειχθεί ότι είναι η κοινωνία των συνδιαλεγόμενων πολιτών που την «διδάσκει». Το βέβαιο είναι ότι τα κοινά συμπεράσματα της κοινής σκέψης των πολιτών έχουν ακαταμάχητη δύναμη.

    Το πολιτικό σύστημα μας, επιδιώκει να διαμορφώνει καταναλωτές (προϊόντων, ιδεών, πολιτιστικών δημιουργημάτων και βεβαίως πληροφοριών) διότι έτσι επιβιώνει. Η άμυνα όλων μας είναι η προσπάθεια μας να σπάμε την λαμπερή επιφάνεια των «ειδήσεων που τρέχουν» και των «πολύτιμων πληροφοριών» και να δούμε την πραγματικότητα που κρύβεται από πίσω, που έχει διάρκεια μεγαλύτερη από την «είδηση» και που εξελίσσεται σε χρόνο απολύτως συμβατό με την διάρκεια του προβλήματος που η «είδηση» προκαλεί στη ζωή μας.

    Κριτήριο για την αλήθεια της σκέψης σου είναι κυρίως οι άλλοι και όχι εσύ. Όχι όμως όλοι οι άλλοι αλλά οι «άλλοι» που εσύ επιλέγεις να «συν-ζητάς» και στους οποίους εκθέτεις τον προβληματισμό σου και προκαλείς τον δικό τους αντί-λογο. Είσαι ότι είναι και αυτοί που αποτελούν την κοινότητα στην οποία ανήκεις (πραγματική ή ηλε-βίρτουαλ). Αυτοί οι δικοί σου «άλλοι» μπορεί να είναι η κόλασή σου (Σαρτρ) αλλά μπορεί να είναι και η σωτηρία σου.

    Η αμφιβολία είναι η μία στάση αντίδρασης στις «πληροφορίες» αλλά είναι μάλλον στατική οπότε και ανεπαρκής τελικά. Προτιμώ την αμφισβήτηση, όταν δηλαδή προκαλείς τον άλλον να αποδείξει κυρίως το σφάλμα στον δικό σου συλλογισμό. Η διαμόρφωση κριτικής δικής σου άποψης όμως είναι δύσκολο θέμα αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρον. (Και με αυτή την έννοια GMT, ο συγγράφων σε ιστολόγια, δεν είναι κατ’ ανάγκη μόνον «κατά» κι «εναντίον». Ίσα-ίσα που η διατύπωση θετικών προτάσεων και ιδεών και όχι η αρνητική κριτική είναι που έχουμε όλοι μας ανάγκη).

    Οι νέοι άνθρωποι –κυρίως- συχνά μπερδεύουν την αμφισβήτηση με την άρνηση και το μηδενισμό και σε συνδυασμό με το φυσιολογικό «χάσμα των γενεών» οδηγούνται σε θλιβερές σκέψεις περί της ματαιότητας της διατύπωσης της «άλλης άποψης» και του αγώνα για να επικρατήσει αυτή, η δική τους «άλλη άποψη». Εμπειρικά έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι όταν κάποια σκέψη, όσο αιρετική και προκλητική, είναι τεκμηριωμένη στην διατύπωσή της, είναι δύσκολο να περάσει απαρατήρητη, να «σνομπαριστεί», να «διαγραφεί» και να χαθεί. Μπορεί να μην γίνεται αποδεκτή –ίσως διότι η υλοποίησή της απαιτεί την δέσμευσή μας σε τέτοιο βαθμό που δεν είναι εύκολο να δοθεί- αλλά δεν κρίνεται αμελητέα.

    Εντέλει εκείνο που χρειαζόμαστε είναι θαρραλέους δημιουργούς-ποιητές μιας πραγματικότητας στην οποία ζούμε, έστω και υπερβολικούς έστω και «υπέρ» αλλά χωρίς εγωτισμό και όχι αγχωτικά, υπάκουα και ανασφαλή ανθρωπάκια που καταφάσκουν σε ότι τους σερβίρεται και γίνονται μερικές φορές φορείς μιας αμφιβολίας που εξ υπαρχής διατυπώθηκε για να μείνει μόδα που γρήγορα περνά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. "Πρώτα να ελέγχεις αν είναι ορθή η σκέψη σου, μετά να ασχολείσαι με την αντίθετη άποψη και, τέλος, να ψάχνεις για την αιτία των διαφορών. Μόνο τότε μπορείς να βρεις το κλειδί της αρμονίας και τη λύση των προβλημάτων"

    Πολύ ενδιαφέρον κείμενο μπράβο στον συντάκτη ειδικά για μένα που είμαι απο φύσιν καχύποπτη και αμφιβάλω μπορώ να πώ για τα πάντα, Καλή συνέχεια Σ.Σ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αγαπητε GMT καλώς σας βρήκα και καλή μας συνέχεια...εύχομαι οι περιπλανήσεις που θα ακολουθήσουν να είναι ωφέλιμες για όλους μας.

    Σχετικά με τις σκέψεις σου..σαφώς η υπέρμετρη καχυποψία και η άρνηση δεν χαρακτηρίζουν έναν κοινωνικό, προοδευτικό, έναν με «ανοιχτό μυαλό» άνθρωπο.Δεν εννοώ να φτάσεις σε τέτοι σημείο όμως ο έλεγχος και η πιθανή ύπαρξη άλλων εκδοχών και σκοπών, η εξέταση και άλλων παρασιωπωμένων σκοπών είναι επιβεβλημένη.Άλλωστε πώς ερμηνεύεται η καθημερινή παγίδευση τόσων ανθρώπων για εύκολο
    πλουτισμό, γρήγορη εύρεση θεραπείας ή εργασίας και πολλά.

    Ο κριτικά σκεπτόμενος άνθρωπος δεν είναι «άθυρμα» στα χέρια καμιάς πλάνης ή ψευδαίσθησης θεωρώ οτι αν εργάζεται με γνώμονα τις ηθικές αξίες, τις οποίες είναι αναγκαίο να έχει ως ύψιστα κριτήρια στην καθημερινή πρακτική, όπως είναι η εντιμότητα, η αλήθεια και η αγάπη στον άνθρωπο.

    @σταγόνα
    Οι ηθικές αξίες είναι οι βασικές σταθερές (κατα την προσωπική μου γνώμη) όλα τα υπόλοιπα καθημερινά μεταβάλλονται.Σε ποιούς τομείς δεν γίνονται αλλαγές;Όταν οδηγούν στην εξέλιξη όπως αναφέρεις είναι σαφέστατα καλοδεχούμενες...όμως ποιός εγγυάται οτι γίνονται γι'αυτό; Η υγιής αμφιβολία θα σου δώσει την απάντηση.Εξάλλου μια πολύ εύστοχη φράση αναφέρει πως "η άρνηση της άρνησης είναι εκείνη που φέρνει την εξέλιξη"...περισσότερα γι'αυτό σε επόμενο άρθρο.

    @dp
    Αν ο τρόπος διδασκαλίας δεν μεταβληθεί η εισαγωγή της φιλοσοφίας δεν θα αλλάξει κάτι.Οι μαθητές μαθαίνουν να σκέπτονται απλώς τα πράγματα, χωρίς να αναζητούν ενδείξεις και αποδείξεις, χωρίς να δικαιολογούν τα δεδομένα που τους δίνονται.

    Πολλοί αφήνουν τους μαθητές τους να γράφουν ή να μιλούν με ευχέρεια και γλαφυρότητα και θεωρούν το γεγονός αυτό καλή σκέψη. Οταν ο μαθητής όμως εκφράζει απλώς συναισθηματικές του καταστάσεις, υποκειμενικές του θέσεις, χωρίς να αιτιολογεί τις απόψεις του, ή χωρίς να παρουσιάζει αποδείξεις για την αλήθειά τους, χωρίς να αναφέρεται σε πιθανές αντίθετες θέσεις, χωρίς να εκφράζει ποικιλία άλλων απόψεων, δεν σκέπτεται κριτικώς και σε αυτό το σημείο θεωρώ οτι ξεκινούν όσα αναφέρω στο άρθρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @Έρμος Καστριώτης

    Οι παρατηρήσεις που εκθέτετε παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και "τροφή" για σκέψεις.Τα πολλά μέτωπα οφείλονται στην άποψη μου οτι τα περισσότερα-αν όχι όλα-τα θέματα είναι πολύπλευρα και αν αναφερθείς σε κάποια από αυτά είναι άστοχο να το παρουσιάζεις μονόπλευρα.Χάρηκα που έδωσε ερεθίσματα για περισσότερα από ένα μέτωπα.

    Δεδομένου οτι το σύστημα δε θέλει "να συνειδητοποιήσουν οι πολίτες την ακαταμάχητη δύναμη των κοινών συμπερασμάτων της κοινής σκέψης" όπως αναφέρετε αναρωτιέμαι: Μήπως το ίδιο σύστημα τους έχει ωθήσει σε μια κατεύθυνση όπου μαθαίνουν να επιλέγουν να μην σκεφτούν;

    Αν ισχύει οτι είμαστε οτι και οι άλλοι στην κοινότητα στην οποία ανήκουμε τοτε μιλάμε για μια μάζα με κοινά χαρακτηριστικά και χωρίς αντίλογο.Στο άρθρο αναφέρω πως "το υπάρχον σύστημα σε χαρακτηρίζει «ενοχλητικό» αν εκφράσεις διαφορετική άποψη και προσπαθεί να σε ωθήσει στην προσαρμογή των ιδεών σου σε μέτρα όμοια με των άλλων αν θέλεις να είσαι αρεστός και να μην απομονώνεσαι".Σε αυτό ακριβώς αναφέρομαι,οι δημιουργοί-ποιητές για τους οποίους κάνετε λόγο είναι επιτακτική ανάγκη αλλά όχι για απόψεις που θα είναι μόδα για λίγο καιρό και μετά θα αλλάξουν αλλά κάτι πιο ουσιαστικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παρακαλώ στην έκφραση της γνώμη σας με κόσμιο και μη προσβλητικό τρόπο. Το περιεχόμενο των σχολίων θα κριθεί ως προς την προσβολή ηθών και προσωπικοτήτων και ενδεχομένως να διαγραφεί. Ο Admin δεν φέρει καμία ευθύνη για το περιεχόμενο των σχολίων.