Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011

Σύγκριση ή Ταυτότητα

[Έτερων λακτιστών συνέχεια...

Μια ωραία και ευχάριστη συνέχεια... Καλωσορίσατε και απόψε στο ταξίδι μας...

Με σεβασμό...]

Όταν ο Μωυσής “παρέλαβε” τις 10 εντολές σίγουρα δεν περίμενε η τελευταία εντολή να αποτελεί χιλιάδες χρόνια μετά την πηγή του κακού για την κοινωνία του ανθρώπου.

οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου. οὐκ ἐπιθυμήσεις τὴν οἰκίαν τοῦ πλησίον σου οὔτε τὸν ἀγρὸν αὐτοῦ οὔτε τὸν παῖδα αὐτοῦ οὔτε τὴν παιδίσκην αὐτοῦ...


...οὔτε τοῦ βοὸς αὐτοῦ οὔτε τοῦ ὑποζυγίου αὐτοῦ οὔτε παντὸς κτήνους αὐτοῦ οὔτε ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστί.”

Σήμερα η κοινωνική ψυχολογία προσπαθεί να ερμηνεύσει τις συμπεριφορές που οδηγούν στην κοινωνική αποξένωση. Τώρα θα μου πείτε βέβαια τι σχέση έχει η δέκατη εντολή με την κοινωνική αποξένωση.

Πάντα θεωρούσα ότι τα πράγματα στη ζωή μας πρέπει να είναι πολύ απλά και μόνοι μας τα περιπλέκουμε και βρισκόμαστε ξαφνικά στη μέση μιας δίνης που έχουμε δημιουργήσει μόνοι μας ή μάλλον το μυαλό μας. Είναι αυτό αλήθεια όμως;

Θα μπορούσε να ήταν εάν οι άνθρωποι δεν λειτουργούσαν μέσα σε σύνολα και υποσύνολα, αλλά σαν μοναχικοί λύκοι. Ακόμα και ένα ζώο όταν λειτουργεί μέσα σε μια αγέλη δεν έχει αυτόνομη βούληση, κάνει κινήσεις που μπορεί να θεωρούνται αυτόνομες αλλά στόχος είναι πάντα το καλό της αγέλης.

Για να μιλήσουμε όμως πιο συγκεκριμένα.

Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι μέλος μιας αγέλης που λέγετε ΝΑΤΟ. Μπορεί να θεωρούμε ότι στην περίπτωση της Λιβύης η χώρα μας κράτησε αποστάσεις και δεν έχει ενεργό ρόλο στους βομβαρδισμούς αλλά αυτό είναι λάθος. Ο αρχηγός της αγέλης (Αμερική) έκρινε πως ο ρόλος της Ελλάδας πρέπει να είναι αυτός που μας έκαναν να πιστέψουμε ότι ήταν δικιά μας απόφαση. Δεν θα κρίνω το γεγονός ως γεγονός αλλά είναι ένα μικρό παράδειγμα της ανάγκης του ανθρώπου να εντάσσετε σε σύνολα και να τα ακολουθεί εάν θέλει να παραμείνει σε αυτά. Ο φόβος της απειλής ή αλλιώς το αίσθημα της επιβίωσης μας εντάσσει σε κοινωνικά σύνολα που και αυτά με την σειρά τους νιώθουν την απειλή από άλλα κοινωνικά σύνολα και κάνουν “συμμαχίες” με άλλα σύνολα προσπαθώντας να αποκτήσουν την απαιτούμενη δύναμη για να αντιμετωπίσουν την επερχόμενη απειλή, η οποία τις περισσότερες φορές δεν έρχεται ποτέ.

Η επιλογή της κοινωνίας που θέλουμε ή μας επιβάλλετε να ενταχθούμε διέπεται από συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα δικά μας χαρακτηριστικά. Αυτά είναι φυλετικά χαρακτηριστικά, θρησκευτικά, οικονομικά, αισθητικά, εμφανισιακά, βιωματικά ή άλλα προσωπικά χαρακτηριστικά συμπεριλαμβανομένων και των συναισθηματικών αναγκών μας.

Όταν ένα κοινωνικό σύνολο δεν λειτουργεί σωστά δύο τινά συμβαίνουν.

Ή τα μέλη του συνόλου δεν ανήκουν σε αυτό και έχουν ενταχθεί εκεί γιατί απλά πρέπει κάπου να ανήκουν, οπότε δεν μπορούν να συμβαδίσουν με τους υπόλοιπους και αυτό τους αποξενώνει, με αποτέλεσμα να αλλοιώνετε η σύνθεση και η ομοιογένεια της ομάδας.

Ή ο αρχικός στόχος που είχε τεθεί και ήταν η αιτία της δημιουργίας μιας κοινωνίας έχει χαθεί. Εδώ και πάλι, όμως, καταλυτικό ρόλο θα παίξουν τα μέλη της “αγέλης”. Τα προσωπικά συμφέροντα πρέπει να μπουν σε δεύτερη μοίρα για το καλό του συνόλου.

Για να επανέλθουμε όμως στην δέκατη εντολή…

Είναι εφικτό αυτό που ζήτησε ο Μωυσής από τον λαό του;

Με την δομή της κοινωνίας μας, βεβαίως και όχι!

Πάντα θα ζηλεύουμε την τριανταφυλλιά του γείτονα, πάντα θα ζηλεύουμε το πετρέλαιο του Ιράκ.

Αυτό ονομάζεται θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης και συνήθως είναι αναπόφευκτη.

Όταν κάποιος μπει στην διαδικασία της σύγκρισης συχνά παρουσιάζει το φαινόμενο της επιλεκτικής μνήμης. Οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να απομονώνουν ο,τιδήποτε τους δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα και, όταν αυτό δεν είναι εφικτό, έχουν την δύναμη να το καταστρέφουν.

Οπότε το ζητούμενο είναι πως μπορούμε να αποφύγουμε τις συγκρίσεις με τον “γείτονα”. Απλά δεν μπορούμε!

Αυτό που μπορούμε όμως να κάνουμε είναι να διοχετεύσουμε όλη αυτή την “οργή” για την τριανταφυλλιά του γείτονα δημιουργώντας στον κήπο μας έναν παράδεισο από ορτανσίες!

Για πολλούς αιώνες οι άνθρωποι ήθελαν να χτίσουν κάτι καλύτερο από κάποιον άλλον, να ανακαλύψουν κάτι καλύτερο από κάποιον άλλον, ήθελαν να ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ.

Σήμερα ο Ιουστινιανός θα παρακαλούσε να πέσει ο ναός του Σολομώντα παρά να χτίσει την Αγία Σοφία και να αναφωνήσει σε νίκησα! (Ο ναός του Σολομώντα βέβαια είχε ήδη καταστραφεί όταν φτιάχτηκε η Αγία Σοφία…)

Το ερώτημα όμως παραμένει, τί μπορούμε να κάνουμε τώρα, έτσι όπως είναι δομημένη η κοινωνία μας;

Η απάντηση είναι μια. “Ανακατανομή” της κοινωνίας. Πρέπει να ενταχθούμε σε σύνολα που πραγματικά ανήκουμε, πρέπει να δημιουργήσουμε σύνολα – υποσύνολα ώστε πραγματικά να μη νιώθουμε αποξένωση σε αυτά, γόνιμος συναγωνισμός, ακόμα και αντιπαράθεση, με άλλα σύνολα ανθρώπων κοινών ενδιαφερόντων. Σκοπός μας πρέπει να είναι πως θα γίνουμε καλύτεροι και όχι πως θα γίνουν οι άλλοι χειρότεροι. Και για να γίνουμε καλύτεροι, μόνο μέσα από μια ομάδα θα το καταφέρουμε και όχι ως μοναχικοί λύκοι.

Σε πολλές πόλεις του εξωτερικού η αντιπαλότητα μεταξύ των γειτόνων έχει αξιοποιηθεί με πολύ έξυπνο τρόπο από την τοπική εξουσία. Γίνονται ετήσιοι διαγωνισμοί για την πιο όμορφη γειτονιά της πόλης, διαγωνισμοί καλύτερου κήπου κτλ. Δίνεται κίνητρο με λίγα λόγια ώστε να συνεργαστούν οι άνθρωποι έστω και με σκοπό ένα έπαθλο (συμπληρώνει το κενό αναγνώρισης μέσα μας).

Κάντε αναγωγή τώρα και στη θέση της γειτονιάς βάλτε ένα ολόκληρο χωριό, στην θέση των γειτόνων βάλτε δύο Δήμους (και γιατί όχι από διαφορετικές χώρες).

Αφού δεν μπορούμε να αποτινάξουμε την φύση μας, τουλάχιστον ας την εκμεταλλευτούμε δημιουργικά.

Κοινωνικά ασύγκριτος ήταν ο vex & για τις ωραίες του φωτολήψεις...

6 σχόλια:

  1. Η τρίτη παράγραφος απο το τέλος παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Νομίζω οτι αποτελεί ένα καλό κίνητρο για να βελτιώσουμε τα χωριά μας. Αφου επικρατεί αυτός ο ακατανόητος, για εμένα, ανταγωνισμός μεταξώ των χωριών , ας τον εκμεταλευτούμε για το καλό του τόπου μας,ακόμα και αισθητικά. Πιστεύω πως θα πρέπει να το προτείνεις στον Δήμο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δεν ξέρω αν έχεις ξαναγράψει με άλλο ψευδώνυμο Flwmper. Με έκανες να γκουγκλάρω και να μάθω περισσότερα για την ελληνική λογοτεχνία.

    Θεωρώ εξαιρετικά εύστοχο το σχόλιο για τον Ιουστινιανό. Θυμίζει το ανέκδοτο με την... κατσίκα του γείτονα. Πώς μπορεί να μπει αυτή η νοοτροπία στα κεφάλια μας;

    Το περί ανακατανομής της κοινωνίας το καταλαβαίνω ως επανασύνθεση συμμαχίων όπως η Ε.Ε., η Ο.Ν.Ε., το ΝΑΤΟ κ.α..

    Εκτός και αν θέλει o vex να εννοήσει κάτι ποιό βαθύ που δεν το βρίσκω.

    Να ξαναευχαριστήσω τον vex για τις φώτο του. Έμαθα ότι υπάρχουν πολλά παιδιά από το χωριό που ασχολούνται με τη φωτογραφία. Στείλτε μου κι άλλες...

    Να σχολιάσει και ο Ματθαίου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλησπέρα GMT,

    Νομίζω ότι πρέπει να εξηγήσεις ποιός είναι ο συντάκτης του κειμένου, ποια η σχέση με τον vex και πως κατέληξες στην αναζήτηση για τον Mpar Flwmper (σχέση με το πεζογράφημα «Μπαρ Φλωμπέρ»;

    Εγώ τουλάχιστον δεν κατάλαβα.

    Στο συγκεκριμένο κείμενο πάντως, παρουσιάζεται διασύνδεση της λογικής των βομβαρδισμών στην Λιβύη, του φθόνου για το όμορφο φυτό του γείτονα και του ανταγωνισμό των πόλεων.

    Ο συγγραφέας του πονήματος ισχυρίζεται ότι όλα τούτα μοιάζουν διότι όλων η αιτία είναι ο φθόνος κι επειδή ο φθόνος είναι σχεδόν δομικό χαρακτηριστικό της κοινωνίας μας, ας προσπαθήσουμε να τον αξιοποιήσουμε για το καλό.

    Μπορεί να είναι έτσι αλλά προς το παρόν δεν πείθομαι και θα προσπαθήσω να εξηγηθώ.

    Η ευχαρίστηση, η ηδονή έχουν όρια προς τα πάνω (κορεσμός) ή προς τα κάτω (παντελής έλλειψη). Έξω από τα όρια αυτά, κάθε ποσοτική μεταβολή και κάθε διαφορά δεν έχει καμία σημασία. Στις κοινωνίες μας όλοι μας σχεδόν ανήκουμε στην ενδιάμεση περιοχή οπότε το παιχνίδι της ανταλλαγής κυριαρχεί, τουλάχιστον στους αιώνες που ξέρουμε τον πολιτισμό. Διεκδικώ το καλύτερο και αγωνίζομαι για αυτό -έτσι όπως το αντιλαμβάνομαι- αλλά εάν το παιχνίδι (θεωρώ ότι) είναι μηδενικού αθροίσματος, τότε το δικό μου όφελος είναι η δική σου ζημία, οπότε εδώ ριζώνει το μικρόβιο του φθόνου.

    Ο άλλος, παρουσιάζεται ως εαυτός εν πλησμονή: θέλω κι εγώ να γευθώ αυτό που γεύεσαι και που το νομίζω καλό. Η ευχαρίστηση και η ευτυχία που βλέπω πως νοιώθει ο άλλος είναι το δικό μου έλλειμμα και συνεπώς το δικό μου ζητούμενο. Ζηλεύω και φθονώ τον γείτονα διότι αισθάνομαι ότι εκείνο που αυτός χαίρεται εμένα μου λείπει. Αυτό μπορεί να συμβαίνει αντικειμενικά, μπορεί όμως να προκύπτει και από υποκειμενική μείωση της αξίας αυτού που έχω. Όλη η ουσία της σάτιρας παλιών ελληνικών ταινιών αλλά και του safe sex στις μέρες μας, στηρίζεται σε μια τέτοιας μορφής κάλπικη αναζήτηση: «θα βρω στου άλλου αυτό που είμαι ανίκανος να χαρώ, όχι διότι είναι άσχημο αλλά διότι εγώ δεν ξέρω πως να το χαρώ ή διότι δεν το έχω εκτιμήσει αναλόγως».

    . . . . (συνεχίζω)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. . . . . (συνεχίζω)

    Όταν κάτι μου λείπει προσπαθώ να το αποκτήσω και αυτό κανονικά απαιτεί να γίνω ικανότερος για να το κερδίσω, και καλύτερος για να αρέσω. Δηλαδή να ενεργοποιήσω μια διαδικασία βελτίωσης. Όταν δεν είμαι διατεθειμένος να το κάνω -διότι δεν ξέρω ή διότι μου έχουν υποβάλλει την ιδέα πως είναι ακατόρθωτη η αυτογνωσία- τότε καταφεύγω στην επίκληση υπέρτατων δυνάμεων (Λευκή μαγεία) να με βοηθήσουν και αναλώνομαι σε προσευχές και παρακλήσεις. Όταν θέλω ο άλλος να χάσει εκείνο που ποθώ, τότε καταφεύγω στις χαρτορίχτες, στους μάγους (Μαύρη μαγεία) και κάνω μάγια και βασκανίες και βουντού τελετές όχι για το καλό το δικό μου αλλά για το κακό του άλλου (φθόνος και ζήλια).

    Και οι δύο αυτές επιδείξεις βλακώδους ματαιοδοξίας ακμάζουν γύρω μας κι όσο το κενό αξιών μεγαλώνει τόσο αυτές θα επεκτείνουν τα βασίλεια τους.

    Οι λεγόμενες αναπτυγμένες κοινωνίες επιδεικνύουν την κατανάλωση ως κινητήρια δύναμη της κοινωνίας. Αναφέρεται μάλιστα κάπου και ο λεγόμενος νόμος της αύξησης των αναγκών που κινεί την ανθρωπότητα προς την πρόοδο, αλλά με πολλά ερωτηματικά πλέον. Η κατανάλωση ως η μοναδική κινητήρια δύναμη της οικονομίας αρχίζει να φαίνεται πως είναι η συνταγή της καταστροφής. Όταν αισθάνομαι αρκετά ισχυρός ασκώ βία και κατακτώ αλλά πιο συχνά καταστρέφω (βομβαρδίζω). Διότι το απόκτημα (υλικά και ανθρώπινες ψυχές) είναι έκφραση ισχύος και η επίδειξη του αναβαθμίζει την εικόνα του κατόχου στους άλλους, εφόσον είναι πράγματι ποθούμενο για την κοινωνία. Και για το θέμα αυτό η Τέχνη έχει αναφερθεί πολλές φορές: για την κατάκτηση δηλαδή που επιβάλλει την υποταγή ένεκα τρόμου και δεν κερδίζει την αγάπη και τον σεβασμό οπότε η ερημιά παραμένει.

    Και οι δύο δρόμοι είναι σοβαρές ενδείξεις παρακμής και επειδή βλέπω που σήμερα τουλάχιστον κυριαρχούν, είμαι μάλλον απαισιόδοξος. Αλλά επιμένω!

    Προτείνω άλλο δρόμο: επιθυμώ να γίνομαι καλύτερος και για εμένα αλλά και για τους άλλους διότι οι άλλοι είναι το σημείο αναφοράς και ο καθρέπτης για να με μαθαίνω. Θέλω να έχω την αποδοχή ως ανεξάρτητη προσωπικότητα και επίσης την εκτίμηση των άλλων και όχι να με πολιορκεί ο φθόνος τους. Οι Κινέζοι ρωτάνε τους γείτονες για το χρώμα που θα βάψουν το σπίτι τους διότι εκείνοι, οι γείτονες, θα το βλέπουν κάθε μέρα.

    Η απρόσωπη, βουβή ζωή (λάθε βιώσας) του μη πολιτικού ανθρώπου αλλά και η ζωή σε κλίμα διαρκούς ανταγωνισμού και φθόνου, είναι εξαντλητική και δημιουργεί οπωσδήποτε θύματα και «λούζερς».

    Η συνεχής βελτίωση του εαυτού μου σε κάθε πλευρά της ζωής μου, δημιουργεί αξίες -όντας αξία η ίδια. Μου επιτρέπει να θέλω να μαθαίνω από τον άλλον κι όχι να φθονώ. Αυτή η διαδικασία, στην κοινωνική της διάσταση, δημιουργεί ένα άλλο παιχνίδι στο οποίο όλοι χωράμε στον κόσμο, κανένας δεν περισσεύει και στο οποίο ο κόσμος δεν είναι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Με αυτή την άποψη, η συνεργασία (ατόμων, χωριών, κρατών) επιβάλλεται στον ανταγωνισμό, που παρουσιάζεται από τους οικονομικούς εγκεφάλους -δίκην κακέκτυπων κοινωνικών δαρβινιστών- ως η πιο υγιής κινητήρια δύναμη.

    Ο κόσμος, με αυτή την θεώρηση, είναι ανοικτός στην δημιουργία και έτσι, εγώ και οι άλλοι και η φύση είμαστε δεμένοι -και καταδικασμένοι- να συμβιώσουμε για να επιβιώσουμε.

    Συγγνώμη για την φλυαρία μου, μέρα πού 'ναι.

    Καληνύχτα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αγαπητέ Ερμόλαε,

    vex: Ο συγγραφέας της ανάρτησης και ο φωτοπαγιδευτής.

    Φλομπέρ: Λακτιστής. Το ψευδώνυμό του με έκανε να το γκουγκλάρω για να βρω τελικά το πεζογράφημα.

    Με χαροποιεί το γεγονός ότι έχεις τη διάθεση να γράψεις τόσα πολλά και τόσο ενδιαφέροντα για εμάς.

    Αναφέρεις, μεταξύ των άλλων, "κενό αξιών". Θα με ενδιέφερε πολύ να μας δώσεις τη θέση σου γι΄ αυτό. Όπως θα το προσεγγίσει η γραφίδα σου. Ή μάλλον πληκτρολόγιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Συμφωνώ κι επαυξάνω, Έρμε. Μόνο ο άδολος ανταγωνισμός είναι πραγματικά ωφέλιμος για το άτομο αλλά και για την κοινωνία. Λογικά αυτά που πρέπει να είναι οι προτεραιότητες σε κάθε τόπο (περιοχή, δήμο, χώρα) είναι αυτά που που εξασφαλίζουν στον κάθε πολίτη καλό βιοτικό επίπεδο και στην κάθε κοινωνία ειρήνη.
    Αντιθέτως ο ανταγωνισμός που έχει στόχο την επίδειξη, δηλαδή οι πράξεις που αναδεικνύουν ηττημένο , δρα από τη φύση του διασπαστικά ως προς την κοινωνική συνοχή. Οδηγεί πρόσκαιρα ενδεχομένως σε χειροκροτήματα αλλά και σε αρνητικά συναισθήματα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παρακαλώ στην έκφραση της γνώμη σας με κόσμιο και μη προσβλητικό τρόπο. Το περιεχόμενο των σχολίων θα κριθεί ως προς την προσβολή ηθών και προσωπικοτήτων και ενδεχομένως να διαγραφεί. Ο Admin δεν φέρει καμία ευθύνη για το περιεχόμενο των σχολίων.